GRECJA PÓŁNOCNA – MACEDONIA – CHALKIDIKI – TRACJA
Moją podróż w północną część Grecji rozpoczynałem z dużym dystansem do tego regionu, bo jak wiadomo w Grecji nie ma nieciekawych miejsc, to jednak serce pozostało na Peloponezie, dlatego każde kolejne odwiedzane miejsce będę zawsze porównywał do perły Grecji jaką jest i pozostanie Peloponez. Północ zawsze odkładałem na później, ale przez splot wielu okoliczności osobistych, jak i zawodowych północny region Grecji też stał się częścią mojego greckiego życia. Czas spędzony na podróżach po północnej Grecji zmienił moje odczucia i zmniejszył dystans z jakim rozpoczynałem swoje odkrywanie tego regionu.
Sithonia
Świątynia Zeusa Amona
Północna część Grecji ma do zaoferowania wiele interesujących miejsc, które być może nie są powszechnie znane, co nie umniejsza ich wartości historycznej i kulturowej. Najważniejsze i godne polecenia zabytki północnej Grecji to: VERGINA – pierwsza stolica królów macedońskich, przeniesiona później do Pelly. W latach 70. XX wieku profesor Manolis Andronikos odkrył w Verginie groby królów macedońskich, w tym grobowiec Filipa II, wielkiego macedońskiego władcy, który przyczynił się do zjednoczenia ówczesnej Grecji; grobowiec syna Aleksandra Wielkiego – Aleksandra IV. Groby te stanowią ewenement na skalę światową, gdyż zostały odkryte w stanie nienaruszonym (a zazwyczaj tego typu znaleziska wcześniej były „odkrywane” i plądrowane przez rabusiów), dzięki czemu przez ponad 2 tysiące lat w ich wnętrzu przetrwały bezcenne skarby królów macedońskich. Wszystkie te skarby, wśród których znajdują się m. in. bezcenne złote korony, oręż Filipa II, oryginalne królewskie grobowce, pretendują do miana najcenniejszych zbiorów muzealnych nie tylko w Grecji, ale i na świecie. Dowodem na to jest fakt, że od chwili udostępnienia i otwarcia muzeum w Verginie zbiory te nie były poza tym miejscem eksponowane ze względu na swoją bezcenną wartość. Odkrycie grobowców królów macedońskich ma taką wartość dla kultury greckiej i światowej jak wcześniejsze odkrycie grobu Tutenchamonna w Egipcie. Warto wspomnieć, że chociaż Vergina uważna jest za miejsce pochówku królów macedońskich, nie odnajdziemy tam grobowca najbardziej znanego w historii władcy tego rodu – Aleksandra Wielkiego, który umarł w Azji Mniejszej.
Grobowiec oraz urna w kształcie srebrnej hydrii oraz złoty wieniec z Grobu IV
Wielki Tumulus w Verginie
Kolejnym miejscem, które polecam jako obowiązkowe do odwiedzenia w tym regionie, to THESSALONIKI stolica dzisiejszego regionu – Macedonii, drugie pod względem wielkości miasto północnej Grecji, założone w 315 roku p.n.e. przez króla Kassandrosa. Intensywny rozwój miasta przypadł na okres panowania cesarzy rzymskich, kiedy wybudowano drogę Via Egnatia łączącą Rzym z Nowym Rzymem – Konstantynopolem. Via Egnatia przebiegająca przez ówczesne (i obecne) centrum Thessalonik przyczyniła się do rozwoju miasta, a co za tym idzie powstania wielu okazałych budowli, których pozostałości możemy oglądać do chwili obecnej, są to: Łuk Triumfalny, Rotunda, Palac Galeriusza, Agora Rzymska łącząca się z ulicą Arystotelesa.
Thessaloniki – Łuk Galeriusza
Thessaloniki – widok z Eptapirgos
Kolejny intensywny i owocny w zabytki, rozwój miasta przypadł na czasy panowania cesarzy bizantyńskich, kiedy to Thessaloniki stały się drugim co do ważności miastem po Konstantynopolu, utrzymując swoją pozycję aż do roku 1453 w którym to zabito ostatniego cesarza bizantyńskiego Konstantinosa Paleologosa. Wspaniała architektura czasów bizantyńskich uległa zniszczeniu w trakcie wielkiego pożaru w 1917 roku. Z tego okresu zachowało się wiele kościołów bizantyńskich wartych zobaczenia, a w tym najbardziej znany kościół Świętego Dymitriusza – patrona Thessalonik.
Thessaloniki – Dzielnica Oliwna
Miasto poza wieloma zabytkami z czasów starożytnych i bizantyńskich ma wiele interesujących miejsc dla osób poszukujących czegoś oryginalnego i niepowtarzalnego. Warto odwiedzić \”dzielnicę oliwną\”, gdzie w XVIII / XIX wieku wytłaczano oliwę, a obecnie znajduje się tam wiele przytulnych kafejek, tawern w których można wypić zimną frappe, albo przekąsić lokalne specjały. Obowiązkowo należy udać się na Plac Arystotelesa, gdzie znajduje się pomnik wielkiego filozofa, którego należy złapać za duży palec lewej stopy, co według wierzeń ma nas napełnić jego mądrością:) Na zakończenie zwiedzania proponuję spacer nadmorską promenadą, która doprowadzi nas do symbolu stolicy Macedonii – Białej Wieży, obok której stoi konny posąg Aleksandra Wielkiego.
Opuszczając Thessaloniki i udając się ok. 70 km na wschód dotrzemy do półwyspu Chalcydyckiego z charakterystycznymi 3 \”palcami\” – półwyspami: KASSANDRA, SITHONIA, ATHOS, które dzieli niewielka odległość, ale duża różnorodność.
Lutra Kasandra – Chalkidiki
ATHOS, to republika prawosławnych mnichów, którzy zamieszkują 20 klasztorów rozsianych po półwyspie, którego serce stanowi Święta Góra Athos z najwyższym wzniesieniem 2033 m npm., którą wg lokalnych wierzeń jej szczyt dotknęła Matka Boska. Prawo do odwiedzenia republiki mają wyłącznie mężczyźni po wcześniejszym uzyskaniu wizy.
Znaczenie tego miejsca dla prawosławia można porównać do wartości jaką Watykan ma dla katolików. Klasztory można oglądać ze statków odbywających rejsy wzdłuż zachodniego wybrzeża płw. Athos.
Klasztor św. Panteleimona – Athos
Agios Oros Athos – Chalkidiki
Ostatnią miejscowością, która graniczy z republiką Athos jest Ouranupoli. Charakterystycznym punktem jest wieża bizantyjska z widokiem na piękne plaże oraz port, do którego przypływają wszystkie statki wycieczkowe opływające półwysep Athos.
Grecja – statek wycieczkowy
Plaża oraz port Ouranoupolis
Ouranoupoli – wieża bizantyjska
SITHONIA – środkowy „palec” Chalkidiki, to miejsce, którego jeszcze nie pochłonęła turystyczna machina, dlatego miejsce to szczególnie polecam osobom stawiającym na indywidualny wypoczynek z daleka od hałaśliwych kurortów. Sithonia zachwyca dziewiczymi krajobrazami, pięknymi, piaszczystymi plażami, a jednocześnie skalistymi nadbrzeżami, jest świetnym miejscem na spędzenie romantycznych wakacji i zarazem organizowania sobie krótkich wycieczek do tamtejszych miejscowości, wśród których największa to Nea Marmaras jak i archeologiczne wioski.
Sithonia – wykopaliska
KASSANDRA, chociaż powszechnie nazywana półwyspem jest jednak wyspą, gdyż od stałego lądu oddziela ja kanał z IV w p.n.e. znajdujący się w miejscowości Nea Potidea. Ostatni \”palec\” Kassandry zdecydowanie odbiega swym charakterem od dziewiczej Sithoni, posiada bogatą bazę hotelową, prywatne apartamenty, czyli wiele możliwości do znalezienia odpowiedniego miejsca na letni wypoczynek.
Na Kassandrę wjeżdżamy we wspomnianej już miejscowości Nea Potidea i kiedy pojedziemy wzdłuż wschodniego wybrzeża, napotkamy wiele nadmorskich miejscowości pełnych tawern, kafejek, pubów, naleśnikarni, girosów, cukierni, sklepików z pamiątkami, atrakcji dla dzieci, czyli tego wszystkiego, co jest główną cechą nadmorskich kurortów. Do tego wszystkiego należy dodać główny atut tego miejsca – piękne plaże – piaszczyste lub kamieniste i krystalicznie czyste morze. To wszystko powoduje, że Kassandra w sezonie wakacyjnym jest miejscem bardzo popularnym i odwiedzanym zarówno przez obcokrajowców jak i Greków.
Z informacji praktycznych: kamieniste dno morza jest usiane jeżowcami, dlatego proponuję zaopatrzyć się w odpowiednie buty do morskich kąpieli, bo choć spotkanie z jeżowcami do bardzo groźnych dla zdrowia nie należy, jest jednak czymś co skutecznie zepsuje urlop. Pamiętajmy jednak, że obecność jeżowców świadczy bardzo korzystnie dla wód tego rejonu, gdyż występują one tylko w wodach bez zanieczyszczeń!
Spędzając milo czas na południowych plażach warto też rozejrzeć się dookoła, w przypadku Kassandry, a ściślej miejscowości Kalithea, daleko szukać nie trzeba, gdyż przy samym morzu znajduje się jedna ze świątyń starożytnych Świątynia Zeusa Amona oraz Świątynia i teatr Dionizosa.
Świątynia Zeusa Amona – Kasandra
Tę świątynię polecam szczególnie miłośnikom starożytności, gdyż jest kompleksem świątyń niedawno odkrytym i szerzej nieopisywanym i stanowi na pewno rarytas dla znawców tematu. Wybitnym ekspertem w tej dziedzinie jest profesor Wiesław Juszczak, który w czasie naszych wspólnych podróży po północnej Grecji uznał to miejsce za wyjątkowe cenne i przydatne w jego badaniach naukowych poświęconych kultowi Dionizosa.
Zwiedzając muzeum archeologiczne w Thessalonikach autor z prof. Wiesławem Juszczakiem
Kasandra zaoferuje nam również miejsce związane z Apostołem Pawłem. W miejscowości Nea Fokea znajduje się grota, w której wg legendy ukrywał się przed Rzymianami w I w n.e. ten największy pielgrzym i budowniczy chrześcijaństwa. Nea Fokea zaoferuje nam również bizantyjska wierzę, port rybacki połączony z plażami oraz godną odwiedzenia wioskę oddaloną nieco od portu.
Nea Fokea – grota św. Pawła – Chalkidiki
Nea Fokea – grota św. Pawła
Kolejnym miejscem moich podróży po Chalkidiki jest miejsce urodzenia jednego z największych filozofów starożytnych Arystotelesa – STAGIRA.
Stagira – posąg Arystotelesa
Park Arystotelesa w Stagirze
Pozostałością po starożytnej Stagirze jest miejsce archeologiczne, ale znacznie lepiej sylwetkę wielkiego filozofa przybliży nam odwiedzenie parku z jego posągiem i szeregiem wynalazków, który znajduje się 15 km przed starożytną Stagirą. Jest to miejsce szczególnie urokliwe pod względem krajobrazu, łącząc niepowtarzalne uroki lasów liściastych, rzadko spotykanych w Grecji z dzikimi wybrzeżami półwyspu Chalcydyckiego.
Wracając ze Stagiry zatrzymałem się w małej wiosce, która okazała się perełką architektoniczną, otoczoną patronatem UNESCO, jest to ARNEA, gdzie większość domów jest w stylu „macedońskim”. Moją uwagę przykul rozłożysty platan z którego pnia wypływa krystalicznie czysta górska, pitna woda. Arnea jest również znana z wielu gatunków miodów wyrabianych w rodzinnych manufakturach.
Arnea – Chalkidiki
Arnea w przeciwieństwie do odwiedzanych wcześniej przeze mnie miejsc nie jest położona nad morzem , ale na wysokości około tysiąca m.n.p.m. dlatego szczególnie polecam to miejsce jako idealne na odpoczynek i wypicie greckiej kawy, bo siedząc i podziwiając uroki wioski możemy się poczuć jak w klimatyzowanej sali.
Tracja – najmłodszy region geograficzny Grecji (wyzwolona w 1920 roku spod panowania tureckiego), która graniczy od wschodu z Turcją, od północy z Rodopami a od zachodu z Macedonią. Tereny te jako ostatnie zostały odzyskane przez Greków, co widoczne jest po dużej diasporze muzułmańskiej. Region ten ma najwięcej pozostałości po niewoli tureckiej takich jak świątynie – meczety czy też architektura. Najciekawszymi miejscami są same okolice z przepięknymi lasami, wodospadami czy miastami, miasteczkami lub wioskami. Będąc w Tracji nie sposób nie zobaczyć Ksanthi, Filippi czy Kawali.
Filippi – miasto zdobyte przez Filipa II Macedońskiego 356 r. p.n.e. od Traków i nazwane na cześć zdobywcy od jego imienia. Największy rozkwit Filippi przypadł na okres panowania cesarstwa rzymskiego, a wybudowanie Via Egnatia łączącej Bizancjum z Rzymem miało ogromny wpływ na umocnienie pozycji miasta.
Miejsce to jest ściśle związane z Apostołem Pawłem, który w 49 roku przybył do Filippi i założył pierwszą wspólnotę chrześcijańska. Samo miejsce było dla niego wyjątkowe i darzył je szczególnym uczuciem, ponieważ to tu nawrócił na chrześcijaństwo pierwszych obywateli a zarazem był uwięziony przez Rzymian w krypcie (zdjęcie poniżej).
Filippi – więzienie św. Pawła
Filippi
Wyjeżdżając z Fillipi udałem się do KAVALI – ciekawie, amfiteatralnie położonego miasta portowego, do którego przybył między innymi Św. Paweł. Po upływie około 2 tys. od tego wydarzenia i ja zawitałem to tego portu ale od strony lądowej. Samo miasto robi wrażenie o wiele większego niż jest w rzeczywistości – około 50 tys. mieszkańców. Polecam szczególnie odwiedzić dom, w którym urodził się Mohamed Ali – pasza Egiptu i założyciel dynastii, której ostatnim z panujących był król Faruk. Po drodze znajduje się również Imaret z pozostałymi kilkoma kopulami, gmach pokryty arabskimi napisami. Obecnie wewnątrz znajduje się restauracja, jednak budowla ta jest uważana za największą muzułmańską budowlę w Europie ufundowaną przez Mohameda Ali.
Kończąc moje podróże po północnej Grecji polecam każdemu przejechać drogą Via Egnatia, począwszy od granicy tureckiej – a nawet i samego Konstantynopola, stolicy cesarstwa bizantyńskiego przez Alexandrupoli, Kavale, Fillipi, Thessaloniki, Wergine, Verie, Kozani aż dojeżdżając do Igumenitsy (port grecki po zachodniej stronie Grecji graniczącej z Albanią), mijając po drodze Joanine i przepiękne dzikie góry Pindos – Epir. Ale to już jest kolejna podróż, którą opiszę niebawem, polecana szczególnie wszystkim z własnym transportem. Państwa pytania oraz niezbędne informacje o tej trasie proszę przesyłać na mojego maila: biuro@rajskagrecja.pl.
Opracowanie, tekst oraz zdjęcia
Dariusz Rajski
Mapa Grecji
* Niniejsze ogłoszenie nie stanowi oferty w rozumieniu kodeksu cywilnego.
Jeżeli są Państwo zainteresowani wycieczką lub mają jakiekolwiek pytanie, wątpliwości związane z wyjazdem lub organizacją wycieczki, proszę o kontakt tel.: 506 034 738 lub e-mailem: biuro@rajskagrecja.pl. Odpowiemy na każde pytanie.
Zdjęcia oraz tekst wykonał Dariusz Rajski i Magdalena Domowicz Rajska. Wszelkie prawa zastrzeżone.